परवा क्लासमधून घरी आलो. क्लासमधल्या काही अतिआगाऊ पालकांमुळे आणि फेसबुकवरील एका अतिउत्साही मित्रामुळे जरा डोकं तडतडलं होतं. आपण काहीतरी शांतपणे सांगत असताना समोरच्याने प्रत्येक गोष्टीत अगोचरपणा केल्यावर जशी चिडचिड होते त्या अवस्थेत होतो. बायकोला म्हणालो मला जरा शांत बसू द्या, डोकं शांत झालं की मग बोलतो. माझं काहीतरी बिनसलं असेल तर त्यावेळी शांत रहाणंच चांगलं असतं हे तिला आता इतक्या वर्षांच्या अनुभवामुळे पक्कं माहिती आहे. त्यामुळे ती तिच्या कामात बुडून गेली. मोठा लेक अभ्यास करत होता आणि धाकट्याने टीव्हीवर पिक्चर लावला आणि त्याच्याबरोबर मीपण टीव्ही बघत बसलो. सिंग (Sing) नावाचा इंग्रजी ऍनिमेशनपट होता.
चित्रपटात एकही मनुष्य नाही. सगळी पात्र म्हणजे वेगवेगळे प्राणी. आपलं थिएटर लिलावात जाऊ नये म्हणून धडपड करणाऱ्या बस्टर मून नावाच्या कोआलाची आणि त्याला प्रेमळ साथ देणाऱ्या वेंधळ्या वृद्ध स्त्री सरडा सहाय्यकाची गोष्ट.
या कोआलाचं एक थिएटर असतं. आपल्या धूम ३ मधल्या जॅकी श्रॉफसारखं. आणि ते हातातून जाऊ नये म्हणून हा अनेक प्रयत्न करत असतो. त्याचाच एक भाग म्हणून एक हजार डॉलर्सचं पारितोषिक असलेली एक संगीत स्पर्धा आयोजित करतो. पण त्याची वृद्ध स्त्री सहाय्यक गोंधळ करते आणि तिच्या हातून दोन शून्य जास्त टाईप होतात. एक लाख डॉलर्सचं बक्षीस छापलेली पत्रक गावभर पसरतात. स्पर्धेला प्रचंड प्रतिसाद मिळतो. त्या प्रत्येक स्पर्धकाच्या वेगवेगळ्या गमती जमती, प्रत्येकाच्या आयुष्यातील ताण तणाव, मोठमोठे अनपेक्षित अपघात आणि शेवटी बस्टरचं थिएटर दिमाखात लोकप्रिय होणं अशी कथा आहे. दोन तासात जवळजवळ साठ गाणी आहेत. त्यामुळे मी काहीशा निरुत्साहाने चित्रपट पहात होतो. डोकं इतकं वैतागलं होतं की रिमोट घेऊन टीव्ही बंद करावा इतकं साधं सुचेना. पण चित्रपट अर्ध्यावर आला आणि माईक नावाचा उर्मट पांढरा उंदीर गायला उभा राहिला. आणि इतका वेळ चित्रपट बघण्याचं सार्थक झालं. दिवसभराचा सगळा ताण निघून गेला. कारण माईक गात होता ते माझं अतिशय लाडकं गाणं आहे.
फ्रॅंक सिनात्रा करियरमध्ये कंटाळला होता. आर्थिक डबघाईला आलेला होता. आपला तरुण मित्र पॉल अँकाला तो म्हणाला की आता ही शेवटची रेकॉर्ड आणि मग मी संगीत क्षेत्राला रामराम ठोकणार. नंतर पॉल पॅरिसजवळच्या एका खेड्यामध्ये आपल्या घरी गेला होता आणि एका संध्याकाळी रेडियोवर त्याने एक फ्रेंच गाणं ऐकलं. त्या गाण्याची धून त्याला अतिशय आवडली आणि त्याने गाण्याचे हक्क विकत घेण्यासाठी प्रयत्न केले. नगण्य किमतीला लोकप्रिय फ्रेंच गायकाचं ते पडेल गाणं पॉलला विकत मिळालं. आणि त्याने सिनात्राला फोन केला, ‘मी तुझ्यासाठी गाणं शोधलंय’.
रात्री एक वाजता पॉल गाणं लिहायला बसला आणि जर सिनात्रा हे गाणं लिहील तर त्यात कुठले शब्द वापरेल असा विचार करत त्याने सकाळी पाचपर्यंत गाणं पूर्ण केलं. मूळ फ्रेंच गाणं आयुष्यात तोचतोचपणा आल्याने प्रेम सुकून गेलेल्या शुष्क नात्यातील दिखाऊपणाबद्दल होतं पण पॉलने केवळ चाल तीच ठेवून गाण्याचा गाभाच बदलून टाकला. आता ते गाणं होतं एका कृतार्थ म्हाताऱ्याचं. ज्यांच्या आयुष्याची शेवटची संध्याकाळ आहे. मृत्यूची वाट बघताना त्याला गतायुष्य आठवतंय. त्या सिंहावलोकनात ताठ कण्याचा तो वृद्ध म्हातारा म्हणतो आहे की
And now, the end is near
And so I face the final curtain
My friend, I'll say it clear
I'll state my case, of which I'm certain
I've lived a life that's full
I've traveled each and every highway
And more, much more than this
I did it my way
Regrets, I've had a few
But then again, too few to mention
I did what I had to do
And saw it through without exemption
I planned each charted course
Each careful step along the byway
And more, much more than this
I did it my way
Yes, there were times, I'm sure you knew
When I bit off more than I could chew
But through it all, when there was doubt
I ate it up and spit it out
I faced it all and I stood tall
And did it my way
I've loved, I've laughed and cried
I've had my fill, my share of losing
And now, as tears subside
I find it all, all so amusing
To think I did all that
And may I say, not in a shy way
Oh no, no, not me
I did it my way
For what is man, what has he got?
If not himself, then he has naught
To say the things he truly feels
And not the words of one who kneels
The record shows I took the blows
And did it my way
And did it my way
आता माझा अंत जवळ आला आहे. पडदा पडायची वाट बघतो आहे. माझ्या मित्रांनो माझ्या आयुष्याची गोष्ट तुम्हाला अगदी स्पष्ट सांगतो.
क्वचित कधी पश्चात्ताप झाला. पण असे प्रसंग नगण्य. पण मला हवं तेच केलं आणि सगळ्या परिणामांना न घाबरता सामोरा गेलो.
माझा रस्ता मीच आखला. आणि माझी दिशा मीच ठरवली. आणि मी मनमुराद जगलो.
कधी कधी मी मोठे घास घेतले. पण शक्य तितके पचवले आणि नाही तेव्हा टाकून दिले. पण माझ्या निर्णयांशी खंबीर उभा राहिलो.
प्रेम केलं, हसलो, रडलो, जिंकलो आणि हरलो सुद्धा. आता अश्रू सुकल्यानंतर मागे वळून बघतो तेव्हा सगळं फार विलोभनीय दिसतं आहे.
आता हे सगळं मीच केलंय असं सांगताना मी लाजणार नाही. कारण मी माझ्या मनमुराद जगलो आहे.
कारण हे माझं आयुष्य आहे. आणि ते नाकारण्यात कसला आला आहे पुरुषार्थ? मी कधी झुकलो नाही आणि कधी शब्द गिळले नाहीत. मी झेललेल्या घावांच्या खुणा साक्ष आहेत की मी मनमुराद जगलो.
कसला दणदणीत म्हातारा आहे.मनमुराद जगणारा आहे पण बेबंद नाही. बेदरकार आहे पण बेजबाबदार नाही.
हे गाणं ऐकताना मला नेहमी हेमिंग्वेच्या ओल्ड मॅन अँड द सी मधला म्हातारा आठवतो. समुद्रावर एकटा जाणारा. मर्लिन मासा गळाला लागला म्हणून खूष होणारा. माशाला पकडून किनाऱ्यावर आणण्यासाठी उन्हातान्हात भर समुद्रात जाड दोरखंड पकडून बसणारा. हाताला रग लागली तरी दोरखंड न सोडणारा. माशाला किती त्रास होत असेल म्हणून विचार करणारा. त्याच्याशी गप्पा मारणारा. म्हातारपणी मी कसा असावा त्याचा विचार करताना मला कायम हाच म्हातारा आठवतो.
अर्थात भारतीय समाजाच्या चौकटीत अनेक मध्यमवर्गीयांना इतकं छान मनमुराद जगता येणार नाही याची मला कल्पना आहे. जर पुरुषांची ही कथा तर इथल्या स्त्रियांना असं जगता येईल याची शक्यता अगदीच नगण्य.अर्थात आता हे गाणं गायिकांनीही गायला सुरवात केली आहे. त्यामुळे हळूहळू का होईना असं जगायला हवं ही इच्छा सगळ्यांच्या मनात तयार होईलंच. कारण कुठलीही गोष्ट प्रत्यक्षात येण्याच्या आधी कल्पनेत अवतरते यावर माझा विश्वास आहे. त्यामुळे बेजाबदार न होता मनमुराद जगण्याची संधी आपल्याकडील सर्व स्त्री पुरुषांना मिळावी हीच आजच्या महिला दिनाची सदिच्छा.
आपल्या अगोचरपणामुळे मला वात आणणाऱ्या पालकांना आणि फेसबुक मित्रालाही धन्यवाद कारण त्यांनी मला वात आणला नसता तर मी परवाच्या मंगळवारी सिंग चित्रपट पाहिला नसता, मग कदाचित मला माझं लाडकं गाणं चटकन आठवलं नसतं आणि माझ्या लाडक्या गाण्याने माझ्या मनात रंगवलेल्या म्हाताऱ्याला विसरून मी उगाच घरच्यांवर डाफरत बसलो असतो.
चित्रपटात एकही मनुष्य नाही. सगळी पात्र म्हणजे वेगवेगळे प्राणी. आपलं थिएटर लिलावात जाऊ नये म्हणून धडपड करणाऱ्या बस्टर मून नावाच्या कोआलाची आणि त्याला प्रेमळ साथ देणाऱ्या वेंधळ्या वृद्ध स्त्री सरडा सहाय्यकाची गोष्ट.
या कोआलाचं एक थिएटर असतं. आपल्या धूम ३ मधल्या जॅकी श्रॉफसारखं. आणि ते हातातून जाऊ नये म्हणून हा अनेक प्रयत्न करत असतो. त्याचाच एक भाग म्हणून एक हजार डॉलर्सचं पारितोषिक असलेली एक संगीत स्पर्धा आयोजित करतो. पण त्याची वृद्ध स्त्री सहाय्यक गोंधळ करते आणि तिच्या हातून दोन शून्य जास्त टाईप होतात. एक लाख डॉलर्सचं बक्षीस छापलेली पत्रक गावभर पसरतात. स्पर्धेला प्रचंड प्रतिसाद मिळतो. त्या प्रत्येक स्पर्धकाच्या वेगवेगळ्या गमती जमती, प्रत्येकाच्या आयुष्यातील ताण तणाव, मोठमोठे अनपेक्षित अपघात आणि शेवटी बस्टरचं थिएटर दिमाखात लोकप्रिय होणं अशी कथा आहे. दोन तासात जवळजवळ साठ गाणी आहेत. त्यामुळे मी काहीशा निरुत्साहाने चित्रपट पहात होतो. डोकं इतकं वैतागलं होतं की रिमोट घेऊन टीव्ही बंद करावा इतकं साधं सुचेना. पण चित्रपट अर्ध्यावर आला आणि माईक नावाचा उर्मट पांढरा उंदीर गायला उभा राहिला. आणि इतका वेळ चित्रपट बघण्याचं सार्थक झालं. दिवसभराचा सगळा ताण निघून गेला. कारण माईक गात होता ते माझं अतिशय लाडकं गाणं आहे.
फ्रॅंक सिनात्राने अजरामर करून ठेवलेलं हे गाणं १९६९ पासून ते आजतागायत जगभरात गाजतंय. विविध भाषांत याची भाषांतरं झाली. किमान पंधरा जगप्रसिद्ध गायकांना हे गाणं स्वतः गायचा मोह आवरला नाही. कित्येकवेळा चालायला जाताना मी आंद्रे रियूने व्हायोलिनवर सादर केलेलं हे गाणं ऐकून भारावून गेलेलो आहे. असं म्हणतात की या गाण्याने फ्रॅंक सिनात्राच्या करियरमध्ये इतका मोठा रोल बजावला की नंतर त्याला फ्रॅंक सिनात्राचं अँथेम सॉंग म्हणू लागले. नंतर सिनात्राला या गाण्याचा प्रचंड कंटाळाही आला. या गाण्याची अजून एक गंमत म्हणजे अमेरिकेत जेव्हा डोनाल्ड ट्रम्प निवडून आले तेव्हा पहिला बॉल डान्स करण्यासाठी त्यांनी हेच गाणं निवडलं. यावर तुमची प्रतिक्रिया काय असं विचारल्यावर सिनात्राच्या मुलीनी गाण्याच्या पहिल्या ओळी उद्घृत केल्या होत्या; And now, the end is near!
फ्रॅंक सिनात्रा करियरमध्ये कंटाळला होता. आर्थिक डबघाईला आलेला होता. आपला तरुण मित्र पॉल अँकाला तो म्हणाला की आता ही शेवटची रेकॉर्ड आणि मग मी संगीत क्षेत्राला रामराम ठोकणार. नंतर पॉल पॅरिसजवळच्या एका खेड्यामध्ये आपल्या घरी गेला होता आणि एका संध्याकाळी रेडियोवर त्याने एक फ्रेंच गाणं ऐकलं. त्या गाण्याची धून त्याला अतिशय आवडली आणि त्याने गाण्याचे हक्क विकत घेण्यासाठी प्रयत्न केले. नगण्य किमतीला लोकप्रिय फ्रेंच गायकाचं ते पडेल गाणं पॉलला विकत मिळालं. आणि त्याने सिनात्राला फोन केला, ‘मी तुझ्यासाठी गाणं शोधलंय’.
रात्री एक वाजता पॉल गाणं लिहायला बसला आणि जर सिनात्रा हे गाणं लिहील तर त्यात कुठले शब्द वापरेल असा विचार करत त्याने सकाळी पाचपर्यंत गाणं पूर्ण केलं. मूळ फ्रेंच गाणं आयुष्यात तोचतोचपणा आल्याने प्रेम सुकून गेलेल्या शुष्क नात्यातील दिखाऊपणाबद्दल होतं पण पॉलने केवळ चाल तीच ठेवून गाण्याचा गाभाच बदलून टाकला. आता ते गाणं होतं एका कृतार्थ म्हाताऱ्याचं. ज्यांच्या आयुष्याची शेवटची संध्याकाळ आहे. मृत्यूची वाट बघताना त्याला गतायुष्य आठवतंय. त्या सिंहावलोकनात ताठ कण्याचा तो वृद्ध म्हातारा म्हणतो आहे की
And now, the end is near
And so I face the final curtain
My friend, I'll say it clear
I'll state my case, of which I'm certain
I've lived a life that's full
I've traveled each and every highway
And more, much more than this
I did it my way
Regrets, I've had a few
But then again, too few to mention
I did what I had to do
And saw it through without exemption
I planned each charted course
Each careful step along the byway
And more, much more than this
I did it my way
Yes, there were times, I'm sure you knew
When I bit off more than I could chew
But through it all, when there was doubt
I ate it up and spit it out
I faced it all and I stood tall
And did it my way
I've loved, I've laughed and cried
I've had my fill, my share of losing
And now, as tears subside
I find it all, all so amusing
To think I did all that
And may I say, not in a shy way
Oh no, no, not me
I did it my way
For what is man, what has he got?
If not himself, then he has naught
To say the things he truly feels
And not the words of one who kneels
The record shows I took the blows
And did it my way
And did it my way
मी भरभरून आयुष्य जगलो. वेगवेगळ्या वाटा चोखाळल्या आणि मनापासून जगलो.
क्वचित कधी पश्चात्ताप झाला. पण असे प्रसंग नगण्य. पण मला हवं तेच केलं आणि सगळ्या परिणामांना न घाबरता सामोरा गेलो.
माझा रस्ता मीच आखला. आणि माझी दिशा मीच ठरवली. आणि मी मनमुराद जगलो.
कधी कधी मी मोठे घास घेतले. पण शक्य तितके पचवले आणि नाही तेव्हा टाकून दिले. पण माझ्या निर्णयांशी खंबीर उभा राहिलो.
प्रेम केलं, हसलो, रडलो, जिंकलो आणि हरलो सुद्धा. आता अश्रू सुकल्यानंतर मागे वळून बघतो तेव्हा सगळं फार विलोभनीय दिसतं आहे.
आता हे सगळं मीच केलंय असं सांगताना मी लाजणार नाही. कारण मी माझ्या मनमुराद जगलो आहे.
कारण हे माझं आयुष्य आहे. आणि ते नाकारण्यात कसला आला आहे पुरुषार्थ? मी कधी झुकलो नाही आणि कधी शब्द गिळले नाहीत. मी झेललेल्या घावांच्या खुणा साक्ष आहेत की मी मनमुराद जगलो.
कसला दणदणीत म्हातारा आहे.मनमुराद जगणारा आहे पण बेबंद नाही. बेदरकार आहे पण बेजबाबदार नाही.
हे गाणं ऐकताना मला नेहमी हेमिंग्वेच्या ओल्ड मॅन अँड द सी मधला म्हातारा आठवतो. समुद्रावर एकटा जाणारा. मर्लिन मासा गळाला लागला म्हणून खूष होणारा. माशाला पकडून किनाऱ्यावर आणण्यासाठी उन्हातान्हात भर समुद्रात जाड दोरखंड पकडून बसणारा. हाताला रग लागली तरी दोरखंड न सोडणारा. माशाला किती त्रास होत असेल म्हणून विचार करणारा. त्याच्याशी गप्पा मारणारा. म्हातारपणी मी कसा असावा त्याचा विचार करताना मला कायम हाच म्हातारा आठवतो.
अर्थात भारतीय समाजाच्या चौकटीत अनेक मध्यमवर्गीयांना इतकं छान मनमुराद जगता येणार नाही याची मला कल्पना आहे. जर पुरुषांची ही कथा तर इथल्या स्त्रियांना असं जगता येईल याची शक्यता अगदीच नगण्य.अर्थात आता हे गाणं गायिकांनीही गायला सुरवात केली आहे. त्यामुळे हळूहळू का होईना असं जगायला हवं ही इच्छा सगळ्यांच्या मनात तयार होईलंच. कारण कुठलीही गोष्ट प्रत्यक्षात येण्याच्या आधी कल्पनेत अवतरते यावर माझा विश्वास आहे. त्यामुळे बेजाबदार न होता मनमुराद जगण्याची संधी आपल्याकडील सर्व स्त्री पुरुषांना मिळावी हीच आजच्या महिला दिनाची सदिच्छा.
आपल्या अगोचरपणामुळे मला वात आणणाऱ्या पालकांना आणि फेसबुक मित्रालाही धन्यवाद कारण त्यांनी मला वात आणला नसता तर मी परवाच्या मंगळवारी सिंग चित्रपट पाहिला नसता, मग कदाचित मला माझं लाडकं गाणं चटकन आठवलं नसतं आणि माझ्या लाडक्या गाण्याने माझ्या मनात रंगवलेल्या म्हाताऱ्याला विसरून मी उगाच घरच्यांवर डाफरत बसलो असतो.
No comments:
Post a Comment