विशीत पदार्पण करायच्या आधी मी प्रेमविवाहातला अर्धा भाग पूर्ण करून प्रेमात पडलो होतो. विवाह करायचा होता पण त्याआधी स्वतःच्या पायावर उभं राहायचं बाकी होतं. त्यावेळी माझ्या तत्कालीन प्रेयसीवर (जिला चार वर्षे चाललेल्या कोर्टशिपनंतरही माझा कंटाळा न आल्याने किंवा चार वर्षात माझा इतका धाक बसला की नंतर माझ्याशी विवाह करण्यास नकार देऊ न शकल्याने जी पुढे माझी अर्धांगिनी बनली आणि माझ्या पूर्ण आयुष्यावर जिने ताबा मिळवला) इम्प्रेशन मारण्यासाठी भरपूर बडबड करत असे. एकदा बोलता बोलता तिला सहज म्हणालो होतो की ‘We are the history of future’. ते वाक्य माझं मलाच आवडलं. त्यामुळे मग अजून एक जाणीव झाली की पुढे छान भविष्य हवं असेल तर आज छान काम करायची जबाबदारी आपल्यावर आहे. मग तर अशी सवयंच झाली की पुढे काय हवं ते ठरवायचं आणि त्याप्रमाणे काम करायचा प्रयत्न करायचा.
त्यात कित्येकदा असं व्हायचं (आणि अजूनही होतं) की मला दिसणारं भविष्य मी इतरांना सांगू शकायचो नाही. तिकडे कसा काय पोहोचणार तेही मला नीट कळलेलं नसायचं, पण ते प्रत्यक्षात उतरवण्यासाठी मी उतावीळ झालेलो असायचो. त्यामुळे मग मी घरातल्यांवर आणि विशेषतः सप्तपदी करून आलेल्या माझ्या प्रेयसीवर झटकन चिडायचो. पण बहुतेक माझ्या बायकोचं गोत्र विश्वामित्र किंवा जमदग्नी असावं. कारण तिनेही प्रत्येक वेळी न चुकता ‘शस्त्राघाता शस्त्रची उत्तर’ हा न्याय वापरला. दोघांपैकी एकाला अंधुक दिसणाऱ्या आणि शब्दात पकडता न येणाऱ्या स्वप्नाला प्रत्यक्षात आणायचं कसं? या समस्येमुळे आम्ही एकमेकांना ज्या प्रेमादराने शहाण्यांत काढायचो की ‘प्रेमविवाहाचे फायदे तोटे’ या विषयावर आम्ही दोघे तीन तासाचा द्विपात्री कार्यक्रम करून; ‘आपण प्रेमविवाह करावा’, असं तरुणांना आणि ‘आपल्या लेकाने / लेकीने प्रेमविवाह करू नये’ असं त्यांच्या पालकांना एकाच वेळी पटवू शकतो.
आता माझ्या अर्धांगाने जितकं आयुष्य तिच्या माहेरी काढलं जवळपास तितकंच आयुष्य माझ्याबरोबर पूर्ण करून झालं आहे. मनाने आम्ही दोघं अजूनही विशीतंच असलो तरी अनुभवांनी आता चाळिशी गाठलेली आहे. दोन मुलांची काळजी घेताना आम्हा दोघांनाही भारताच्या अण्वस्त्र कार्यक्रमातील No First Use policy चं महत्व पटलेलं आहे. आता ‘जिंकू किंवा मरू’ चा आवेश सरलेला आहे आणि ‘हानी न होवो, होवो शुभंकर’ अशी नवी ओळ आम्ही गदिमांच्या समरगीतात घुसडून तहाचं निशाण कायम हाताशी ठेवतो आहोत. आता आम्हाला आमचं भविष्य अगदी स्पष्ट दिसत नसलं तरी ते जितकं दिसतं तितकं आपल्या जोडीदाराला कुठल्या शब्दांत मांडलेलं अधिक चांगल्या प्रकारे समजेल याचा बऱ्यापैकी अंदाज आलेला आहे.
अजून काही आयुष्याचं सिंहावलोकन करण्याची वेळ आलेली नाही पण मध्यंतरी बायको एक इंग्रजी टीव्ही सिरीयल बघत होती. बरेच दिवस (खरं तर बरीच वर्ष) चाललेली ती सिरीयल एकदाची संपली. सिरीयल बघताना नंतर बायको कंटाळूनही गेली होती. मधले कित्येक बेचव भाग सहन करून शेवटी जेव्हा ती सिरीयल संपली तेव्हा नेमका मी घरी होतो. ही सिरीयल बघत होती आणि मी फेसबुकवर टाईमपास करत होतो. एकाएकी थोड्या राकट पुरुषी आवाजातलं गाणं घरात वाजू लागलं. त्या आवाजाने माझं लक्ष वेधून घेतलं. गाणं फार मस्त होतं. चटकन आम्हा दोघांच्या डोळ्यात पाणी आलं.
मग माझ्या स्वभावाला अनुसरून ते गाणं, त्याचे बोल इंटरनेटवर शोधणं वगैरे उद्योग केले. आणि त्या गाण्यामागच्या कल्पनेने मला मोहून टाकलं.
आयुष्याची संध्याकाळ आहे. सगळ्या जबाबदाऱ्या पूर्ण झालेल्या आहेत. पाखरांना दिलेल्या बळाचं त्यांनी चीज केलं आहे. कृतकृत्य म्हातारा आणि म्हातारी एकटे एकमेकांच्या सोबतीने रहात आहेत. आणि अशात एके दिवशी म्हातारा आपल्या सुरकुतलेल्या म्हातारीला उद्देशून म्हणतो की,
‘बाई गं, कधी कधी समुद्रकिनाऱ्यावरून हातात हात घालून चालताना जेव्हा मी तुझं चुंबन घेतो तेव्हा मिळणारा आनंद माझ्यासाठी अवर्णनीय असतो. मोकळ्या आकाशाखाली, एखाद्या टेकडीवर जेव्हा मी तुला मिठीत घेतो आणि त्यावेळी त्याक्षणी तिथे केवळ आपण दोघेच असतो तेव्हा मिळणारा आनंद माझ्यासाठी अवर्णनीय असतो. मला जाणवतं की हे जग अनेक आनंददायी गोष्टींनी भरलेलं आहे पण तू जर जवळ नसशील तर त्या सगळ्या गोष्टींना काही अर्थ नाही. काही शांत संध्याकाळी जेव्हा आपण दोघे एकमेकांशेजारी बसलेलो असतो तेव्हा माझ्यावर तू करत असलेल्या प्रेमाची प्रभा तुझ्या चेहऱ्यावर दिसते आणि त्यावेळी मी किती मोठ्या भाग्याचा धनी आहे ते मला जाणवतं. आणि मग मी म्हणतो की बाई गं, तू आहेस म्हणून सगळं आनंददायी आहे. ‘
Sometimes we walk hand in hand by the sea
And we breathe in the cool salty air,
You turn to me with a kiss in your eyes
And my heart feels a thrill beyond compare
Then your lips cling to mine, it's wonderful, wonderful
Oh, so wonderful my love.
Sometimes we stand on the top of a hill
And we gaze at the earth and the sky
I turn to you and you melt in my arms
There we are, darling, only you and I
What a moment to share, it's wonderful, wonderful
Oh, so wonderful my love
The world is full of wondrous things it's true
But they wouldn't have much meaning without you
Some quiet evenings I sit by your side
And we're lost in a world of our own
I feel the glow of your unspoken love
I'm aware of the treasure that I own
And I say to myself, it's wonderful, wonderful
Oh, so wonderful my love!
आपल्या समाजातील वृद्धांना संध्याछाया भिववू लागल्या की भक्तीरस, अध्यात्म यात गोडी निर्माण व्हावी अशी आपल्या समाजाची अपेक्षा असते. आणि ती अपेक्षा इतकी प्रखर असते की म्हातारा आणि म्हातारी एकमेकांवर अजूनही प्रेम करत असतील ही कल्पनाही आपण करू शकत नाही.
आपले कृतकृत्य वृद्ध बहुतेकदा एकारलेले असतात. किंवा मग ‘लाख चुका असतील केल्या’ असं म्हणत पश्चात्तापदग्ध असतात. किंवा मग ‘या चिमण्यांनो परत फिरा रे’ अशी आर्जवे करत आपल्या दूर गेलेल्या पाखरांच्या आठवणीत दुःखी असतात. किंवा मग ‘कृतज्ञ मी, कृतार्थ मी’ असं म्हणत जोडीदाराऐवजी विश्वाबरोबर आपले अद्वैत अनुभवायचा प्रयत्न करतात. या पार्श्वभूमीवर जेव्हा मी या इंग्रजी म्हाताऱ्याचे शब्द ऐकले तेव्हा आत कुठेतरी सुखावलो. माझा पिंड जरी भारतीय मातीतला असला, इथल्या तत्वज्ञानाने जरी मला वेळोवेळी साथ दिली असली तरी प्रेमविवाह केल्याने आणि आपल्या निर्णयाची जबाबदारी स्वतःवर आहे हे जाणवल्याने; आयुष्याच्या संध्याकाळी माझी नाळ विश्वाच्या पसाऱ्याशी, किंवा उडून गेलेल्या चिमण्यांशी जोडण्याऐवजी किंवा केलेल्या चुकांबद्दल माफी मागत राहण्याऐवजी, घेतलेल्या योग्य निर्णयांना आनंददायी करण्याचं श्रेय आपल्या म्हातारीला देणारा म्हातारा मला जास्त जवळचा वाटतो.
We are the history of future हे मला जाणवलेलं सत्य आहे. म्हणून भविष्याला छान करण्यासाठी आज छान काम करणं माझी जबाबदारी आहे हे मला मान्य आहे. आयुष्याच्या संध्याकाळी कुठलं गाणं म्हणायचं आहे ते मला सापडलं आहे. त्यामुळे कदाचित माझं आजचं वागणं अजून सजग होईल या जाणीवेने मी खूष झालोय. Life is wonderful आणि ते wonderful का आहे त्याचं एक कारण मला कळलं आहे.
त्यात कित्येकदा असं व्हायचं (आणि अजूनही होतं) की मला दिसणारं भविष्य मी इतरांना सांगू शकायचो नाही. तिकडे कसा काय पोहोचणार तेही मला नीट कळलेलं नसायचं, पण ते प्रत्यक्षात उतरवण्यासाठी मी उतावीळ झालेलो असायचो. त्यामुळे मग मी घरातल्यांवर आणि विशेषतः सप्तपदी करून आलेल्या माझ्या प्रेयसीवर झटकन चिडायचो. पण बहुतेक माझ्या बायकोचं गोत्र विश्वामित्र किंवा जमदग्नी असावं. कारण तिनेही प्रत्येक वेळी न चुकता ‘शस्त्राघाता शस्त्रची उत्तर’ हा न्याय वापरला. दोघांपैकी एकाला अंधुक दिसणाऱ्या आणि शब्दात पकडता न येणाऱ्या स्वप्नाला प्रत्यक्षात आणायचं कसं? या समस्येमुळे आम्ही एकमेकांना ज्या प्रेमादराने शहाण्यांत काढायचो की ‘प्रेमविवाहाचे फायदे तोटे’ या विषयावर आम्ही दोघे तीन तासाचा द्विपात्री कार्यक्रम करून; ‘आपण प्रेमविवाह करावा’, असं तरुणांना आणि ‘आपल्या लेकाने / लेकीने प्रेमविवाह करू नये’ असं त्यांच्या पालकांना एकाच वेळी पटवू शकतो.
आता माझ्या अर्धांगाने जितकं आयुष्य तिच्या माहेरी काढलं जवळपास तितकंच आयुष्य माझ्याबरोबर पूर्ण करून झालं आहे. मनाने आम्ही दोघं अजूनही विशीतंच असलो तरी अनुभवांनी आता चाळिशी गाठलेली आहे. दोन मुलांची काळजी घेताना आम्हा दोघांनाही भारताच्या अण्वस्त्र कार्यक्रमातील No First Use policy चं महत्व पटलेलं आहे. आता ‘जिंकू किंवा मरू’ चा आवेश सरलेला आहे आणि ‘हानी न होवो, होवो शुभंकर’ अशी नवी ओळ आम्ही गदिमांच्या समरगीतात घुसडून तहाचं निशाण कायम हाताशी ठेवतो आहोत. आता आम्हाला आमचं भविष्य अगदी स्पष्ट दिसत नसलं तरी ते जितकं दिसतं तितकं आपल्या जोडीदाराला कुठल्या शब्दांत मांडलेलं अधिक चांगल्या प्रकारे समजेल याचा बऱ्यापैकी अंदाज आलेला आहे.
अजून काही आयुष्याचं सिंहावलोकन करण्याची वेळ आलेली नाही पण मध्यंतरी बायको एक इंग्रजी टीव्ही सिरीयल बघत होती. बरेच दिवस (खरं तर बरीच वर्ष) चाललेली ती सिरीयल एकदाची संपली. सिरीयल बघताना नंतर बायको कंटाळूनही गेली होती. मधले कित्येक बेचव भाग सहन करून शेवटी जेव्हा ती सिरीयल संपली तेव्हा नेमका मी घरी होतो. ही सिरीयल बघत होती आणि मी फेसबुकवर टाईमपास करत होतो. एकाएकी थोड्या राकट पुरुषी आवाजातलं गाणं घरात वाजू लागलं. त्या आवाजाने माझं लक्ष वेधून घेतलं. गाणं फार मस्त होतं. चटकन आम्हा दोघांच्या डोळ्यात पाणी आलं.
मग माझ्या स्वभावाला अनुसरून ते गाणं, त्याचे बोल इंटरनेटवर शोधणं वगैरे उद्योग केले. आणि त्या गाण्यामागच्या कल्पनेने मला मोहून टाकलं.
आयुष्याची संध्याकाळ आहे. सगळ्या जबाबदाऱ्या पूर्ण झालेल्या आहेत. पाखरांना दिलेल्या बळाचं त्यांनी चीज केलं आहे. कृतकृत्य म्हातारा आणि म्हातारी एकटे एकमेकांच्या सोबतीने रहात आहेत. आणि अशात एके दिवशी म्हातारा आपल्या सुरकुतलेल्या म्हातारीला उद्देशून म्हणतो की,
‘बाई गं, कधी कधी समुद्रकिनाऱ्यावरून हातात हात घालून चालताना जेव्हा मी तुझं चुंबन घेतो तेव्हा मिळणारा आनंद माझ्यासाठी अवर्णनीय असतो. मोकळ्या आकाशाखाली, एखाद्या टेकडीवर जेव्हा मी तुला मिठीत घेतो आणि त्यावेळी त्याक्षणी तिथे केवळ आपण दोघेच असतो तेव्हा मिळणारा आनंद माझ्यासाठी अवर्णनीय असतो. मला जाणवतं की हे जग अनेक आनंददायी गोष्टींनी भरलेलं आहे पण तू जर जवळ नसशील तर त्या सगळ्या गोष्टींना काही अर्थ नाही. काही शांत संध्याकाळी जेव्हा आपण दोघे एकमेकांशेजारी बसलेलो असतो तेव्हा माझ्यावर तू करत असलेल्या प्रेमाची प्रभा तुझ्या चेहऱ्यावर दिसते आणि त्यावेळी मी किती मोठ्या भाग्याचा धनी आहे ते मला जाणवतं. आणि मग मी म्हणतो की बाई गं, तू आहेस म्हणून सगळं आनंददायी आहे. ‘
Sometimes we walk hand in hand by the sea
And we breathe in the cool salty air,
You turn to me with a kiss in your eyes
And my heart feels a thrill beyond compare
Then your lips cling to mine, it's wonderful, wonderful
Oh, so wonderful my love.
Sometimes we stand on the top of a hill
And we gaze at the earth and the sky
I turn to you and you melt in my arms
There we are, darling, only you and I
What a moment to share, it's wonderful, wonderful
Oh, so wonderful my love
The world is full of wondrous things it's true
But they wouldn't have much meaning without you
Some quiet evenings I sit by your side
And we're lost in a world of our own
I feel the glow of your unspoken love
I'm aware of the treasure that I own
And I say to myself, it's wonderful, wonderful
Oh, so wonderful my love!
आपल्या समाजातील वृद्धांना संध्याछाया भिववू लागल्या की भक्तीरस, अध्यात्म यात गोडी निर्माण व्हावी अशी आपल्या समाजाची अपेक्षा असते. आणि ती अपेक्षा इतकी प्रखर असते की म्हातारा आणि म्हातारी एकमेकांवर अजूनही प्रेम करत असतील ही कल्पनाही आपण करू शकत नाही.
आपले कृतकृत्य वृद्ध बहुतेकदा एकारलेले असतात. किंवा मग ‘लाख चुका असतील केल्या’ असं म्हणत पश्चात्तापदग्ध असतात. किंवा मग ‘या चिमण्यांनो परत फिरा रे’ अशी आर्जवे करत आपल्या दूर गेलेल्या पाखरांच्या आठवणीत दुःखी असतात. किंवा मग ‘कृतज्ञ मी, कृतार्थ मी’ असं म्हणत जोडीदाराऐवजी विश्वाबरोबर आपले अद्वैत अनुभवायचा प्रयत्न करतात. या पार्श्वभूमीवर जेव्हा मी या इंग्रजी म्हाताऱ्याचे शब्द ऐकले तेव्हा आत कुठेतरी सुखावलो. माझा पिंड जरी भारतीय मातीतला असला, इथल्या तत्वज्ञानाने जरी मला वेळोवेळी साथ दिली असली तरी प्रेमविवाह केल्याने आणि आपल्या निर्णयाची जबाबदारी स्वतःवर आहे हे जाणवल्याने; आयुष्याच्या संध्याकाळी माझी नाळ विश्वाच्या पसाऱ्याशी, किंवा उडून गेलेल्या चिमण्यांशी जोडण्याऐवजी किंवा केलेल्या चुकांबद्दल माफी मागत राहण्याऐवजी, घेतलेल्या योग्य निर्णयांना आनंददायी करण्याचं श्रेय आपल्या म्हातारीला देणारा म्हातारा मला जास्त जवळचा वाटतो.
We are the history of future हे मला जाणवलेलं सत्य आहे. म्हणून भविष्याला छान करण्यासाठी आज छान काम करणं माझी जबाबदारी आहे हे मला मान्य आहे. आयुष्याच्या संध्याकाळी कुठलं गाणं म्हणायचं आहे ते मला सापडलं आहे. त्यामुळे कदाचित माझं आजचं वागणं अजून सजग होईल या जाणीवेने मी खूष झालोय. Life is wonderful आणि ते wonderful का आहे त्याचं एक कारण मला कळलं आहे.
No comments:
Post a Comment